Verðtrygging og gengistrygging eru tvær mismunandi aðferðir sem hafa sama markmið: að vernda verðgildi peninga fyrir efnahagssveiflum. Báðar eru afleiðing af slæmu og spilltu stjórnarfari sem verið hefur á Íslandi um áratugaskeið. Svona vinnubrögð þekkjast ekki meðal siðaðra þjóða.

Tveir menn taka lán, annar verðtryggt og hinn gengistryggt. Bankakerfið hrynur og hækkar bæði lánin verulega. Síðar kemur í ljós fyrir dómi að önnur verðtryggingin var ólögleg og við því þarf að bregðast. Það stenst ekki skoðun að halda því fram að í þessari atburðarás felist "afar ranglát mismunun". Þetta eru tvö óskyld mál að öðru leyti en þegar hefur verið lýst. Í öðru tilfellinu lækkar höfuðstóll lánsins vegna þess að aðferðin við að tryggja hann studdist ekki við lög eins og hin aðferðin. Ekki er um að ræða að verið sé að hygla öðrum aðilanum á kostnað hins með einhverjum aðferðum, heldur er verið að fara að lögum. Allir eru jafnir fyrir lögunum og því er ekki um neina mismunun að ræða. Þetta með mismunina er því rökvilla hjá þér, ágæti Jón.

Hitt er svo annað mál að auðvitað ættu stjórnvöld að kosta kapps um að rétta hlut þeirra sem tóku lán með löglegri verðtryggingu, fyrst og fremst vegna þess að óvænt atburðarás, sem þessir lántakendur gátu ekki með nokkru móti haft áhrif á, breytti forsendum fyrir lántökum þeirra gjörsamlega.

En ef og þegar réttlætiskennd hins almenna borgara er misboðið, en lög eru ekki brotin, þá er einmitt komin upp merkileg staða.

Þá sjáum við og vitum að óstjórn hefur verið og/eða er í gangi.

"Löglegt en siðlaust" virðist vera vinnuregla í bankabransanum. En í þessu tilviki vissu fjármögnunarfyrirtækin að lánin voru ólögleg. Það að ota gengislánum að grunlausum lántakendum var því bæði ólöglegt og siðlaust.

Fjármögnunarfyrirtækin tóku sem sagt ólöglega háar afborganir í um 2 ár. Af sanngirnissjónarmiðum finnst mér því að lögin eigi að standa óverðtryggð með óbreyttum vöxtum í a.m.k. 2 ár áður en farið er að hugsa um nokkra leiðréttingu.
Af lagasjónarmiðum finnst mér að fjármögnunarfyrirtækin eigi að bera allan skaðann af sínum ólöglegu samningum.

Sælir, Einar Jón og Benedikt.

Ég þakka ykkur báðum fyrir málefnalegar athugasemdir og reyni að svara ykkur eftir bestu getu.

Einar Jón: Þessi orð Vilmundar Gylfasonar, ?Löglegt en siðlaust? koma okkur beint að kjarna málsins. Mér ?finnst? auðvitað eins og flestum öðrum að lög og siðferði ættu að eiga einhverja samleið. En svo er því miður alls ekki alltaf.

Ég veit ekki hvað forstjórar fjármálafyrirtækjanna vissu, en ég er sammála þér um að fyrirtækin verða, rétt eins og aðrir lögbrjótar, að taka afleiðingunum. Í versta falli verða þau bara gjaldþrota.

Benedikt: Ég hef að sjálfsögðu lesið pistil Sigurbjargar. Hún er einhver glöggasti og rökþéttasti skríbentinn í bloggheimum og ég læt skrif hennar ekki fram hjá mér fara.

Í þessu tilviki get ég vel fallist á að ógerlegt sé að taka upp almenna ríkisábyrgð á réttlæti. Ég vil þó benda á, að öfugt við Hæstaréttardóma hefur lagasetning ekki fordæmisgildi. Og þegar lögin ná ekki að framkvæma réttlæti, hver ber þá ábyrgð á að réttlætis sé gætt?

Við öll, við sjálf, samfélagið í heild ? og í okkar umboði Alþingi og ríkisstjórn. Það er mitt persónulega svar.

Þér finnst skipta höfuðmáli að ?leiðrétting gengistryggðu lánanna verði [ekki] gerð á kostnað skattborgaranna.? Sammála. En það lagði ég ekki til í pistlinum hér að ofan.

Það er leiðrétting verðtryggðu lánanna sem verður á kostnað skattborgaranna ? allra jafnt.

Hvað bitnar á okkur skattgreiðendum og hvað ekki, veit hvorugur okkar. Hluti gengistryggðu lánanna lendir á erlendum kröfuhöfum, restin á okkur. En við vitum ekkert um hlutföll né upphæðir.

Það á eftir að koma í ljós.

En jú, vonandi hefur Helgi Hjörvar eitthvað til síns máls. Mikið væri það gott.